“Guurtida Dalkeena Geerida Dishaay Geedkaa ha Bo’o’ ’”
Dadka cilmiga taariikhda ku takhasusay iyo dadka dhacdooyinka taariikheed ku cibra qaataba,waxay ugu neceb yihiin,inay mushkilado isku nooc ahi ay bulshadooda kusoo noqnoqdaan wakhtiyo isudhow,maxaayeelay meesha aad ku aragtid mushkilado isku mid ah oo xilliyo kala duwan noloshooda kusoo noqnoqday,sida khilaafaadka siyaasaded ee Somaliland ee ka dhasha wakhti u kordhinta xukuumadda iyo golayaasha sharcidejinta ee Somaliland.
Hadaba qoraa ahaan,waxaan si xushmad leh m/weynaha iyo xukuumaddiisaba ugula talinayaa,marka imika mudada dheeriga ah loo kordhiyo, inay wax ka bedelkii,kaabiddii iyo wax ku kordhintii qodobada dastuurka Somaliland,ee ay xilligii ololaha doorashada ay ballan qaadeen,iyaga oo ugu horeysiinaya,inay qodobka 83aad dastuurka firqaddiisa 1aad ee jideynaya,muddo u kordhinta madaxtooyada,isaga oo madaxweyne Siilaanyo mudadan dambe ee loo kordhiyay,dastuurka ka saaraya firqaddaas,kuna bedelaya,firqad dastuuriya ah oo qeexeysa sidan,”haddii ay doorashadu mudadeedii ku qabsoomi waydo,xukuumaddii wakhtigu ka dhacay,talada dalka waxay ku wareejinaysaa golaha guurtida,kadibna gudoomiyaha golaha guurtida ayaa noqonaya madaxweyne ku meelgaadha”,isaga oo muddo ugu badnaan sanad ka yar doorashada ku qabanayo,tartankana aan ka qayb galaynin,ku kaabidda dastuurka ee qodobkaasi waxay Somaliland u keenaysaa,inay xukuumadkasta doorashada m/tooyada xilligeedii ay ku qabato,iyada oo ka cararaysa inay xilka ku wareejiso gudoomiyaha guurtida.dastuurka dalka Maraykanka lagasoo bilaabo,1778dii ilaa 80maadkii 27 goor ayaa kaabid iyo wax ku kordhin lagu sameeyay,markaasuu noqday,sharci qabya tiran,oo aanan awoodaha iyo waajib gudashada iyo weliba xuquuqaha muwaadiniinta dhammaan aanu wax muran ka iman karin,qaranka Somalilandna xilliga ugu habboon ee wax ka bedel iyo kaaabid lagu sameyn karo, iyo cidda ugu habboon ee waajibkaas fulin kartaba waa mudadan kordhaysa iyo madaxweyne Siilaanyo oo fulinta arrintaas ku habboon si uu dhaxal qaran dhisid heer sare ah uu uga tago,
Sikastaba ha ahaatee qaranka jamhuuriyadda Somaliland waxa uu dheeryahay waddamada Afrika iyo waddanka Maraykankaba waa jiritaanka gole dhaqameedka Guurtida,sida ay siyaasiyiinta gacan ku rimiska ahi ay qabaana,golaha Senate-ka ee dalka Maraykanka ee 102 xubnood ka kooban uma dhigmaan golaha Guurtida iyo aqalka odayaasha ee dalka Iniriiska maxaayeelay,Senate-ka xisbiyada madhalayska ayaa soo doorta laakiin Guurtida iyo house of lords-ka Ingiriiska dhaqankii bulshada ayaa lagusoo xulaa,sababtaas awgeedna aad ayayna uga sharaf iyo maamuus sarreeyaan Senate-ka Maraykanka.wayna ka awood badan yihiin.waan ka xumahay inuu sarkaal ka tirsan dowladda Maraykanku uu ka hadlo doorashooyinka Somaliland,maxaayeelay,anaguba kama hadalo ama faragelino doorashooyinkooda iyo arrimohooda siyaasiga ah,sidaas awgeed waa inay naga xishoodaan,sida aan u ixtiraamaynana ay noo ixtiraamaan.(waxaanan safiirkaas Maraykanka ku dhanayaa,iska hadloow ina Igare).
Malaha xisbiyada ayay xukumaan safiiradan yaryar ama shisheeyuhuye,dadweynoow aynu ka digtoonaano go,aamadooda iyo barnaamijyadooda guracan,si aanaan hadimo siyaasadeed ugu dhicin, sidii ay 3dii xisbi inoogu rideen bohoshii hadimo 1960kii.saaxiibayaal axsaabeey,haddii aynu shisheeyaha qaabkaas ugu dhega nuglaano,waxay ina odhan doonaan,xubnaha noqonaya golaha wasiirada ee Somaliland aan idinla magacowno,sida dowlad ku sheegta Somaliya ay ku yidhaahdaan.axsaabeey wuu idin dagayaa shisheeyaha aad u debceysaane ogaada.doorashooyinku waa arrin siyaasadeed ama waa dhismihii hogaanka siyaasadda,markaas cid shisheeye ah sideebaad ugala tashanaysaan?,miyaydaan xornimadeena (our sovereignty) ilaalinaynin
Walaalayaal,haddii aynu nidaamka dowladeed masaal ka samayno, waxaan odhan karaa jiritaanka saddexda waaxood ee qaran, ayaa noqonaya masaalka, sidii Geed weyn oo timir ah, oo meel beer ahku yaala ( dalka Somaliland),
Geedkaasina waa nidaamka dowladeed ee dalka jamhuuriyadda Somaliland loo dhisay. Sida aynu wada ognahay,geedkasta qaybihiisa ugu muhiimsani waa xididadiisa, ,jiriddiisa,diirka jilifta ah ee daboola laamaha ama xubnaha geedka , laamaha rucubta ah midhihiisu ka baxaan, caleemihiisa tirada badan iyo midhihiisa markay bislaadaan uu Ilaahay ku nooleeyo xayawaanada badan ee dadku ka mid ka yahay,,marka ay sidaas tahay Geedkaas dowladnimadu, xididadiisa uu ku taagan yahay waa golaha Guurtida,
Geedkaas jiriddiisuna waa golaha wakiilada,laamihiisuna waa waaxda xukumadda looyaqaano oo ah madaxweynaha ,ku xigeenkiisa iyo wasaaradaha kala duwan iyo weliba hay,adaha madaxa banaan ee kale, ama midhihiisuna waa waaxda Garsoorka iyo caddaaladeeda macaan, Geedkaas hadhkiisuna waa nabadgelyada la hadhsanayo.sidaas awgeed guuretida ayaa ugu muhimsan marka la eegayo,adkaynta iyo jirintaanka qaranimada jamhuuriyadda Somaliland.
Awoodaha Qaran ee ay Tahay loo kordhiyo Golaha Guurtida ee Musdambeedka Qaranka Somaliland ah
Haddii talosoo jeedintaydaas sare la qaato,wax ka bedela qodobada dastuurka waxaan tala bixin ahaan ku darsan lahaa,in golaha Guurtida ee Somaliland awoodaha qaran loo kordhiyo,si isdheelitirkii qaran ee loo baahnaa loo gaadho.
Nidamkasta oo dowladeed oo maanta dunidan casriga ah jira,wuxuu leeyahay hay,ado sharci dejineed oo dastuuriyan,iyaga awood loo siiyay,inay arrimaha siyaasadeed ee khilaafaadka badan abuuri kara, ay go.aamo ama tallaabo ka qaadaan,iyaga oo aan u garnaqista dhinacyada is haya oo keliya aan ku mashquulaynin,ama aan dhexdhexaadinta dhinacayda siyaasadeed iyo arrimaha xasaasiga ah oo qudha aanay awoodohoodu ku ekaanaynin,balse waxa golahaas odayaasha xilkooda guud yahay,inay gebi ahaanba meesha ka saaraan,arrimaha iyo barnaamijyada ay khataraha degdega ah ee qaran ay ka dhalan karaan,sida khilaafaadka natiijooyinka doorashada ee muramaha badani ka yimaado WM.
Umadda Somalilandna waxay kaailintaas muhiimka ah u igmanaysaa,aqalkooda odayaasha ama gole dhaqameedka Guurtida,tusaale ahaana awoodaha cusub ee golaha guurtida Somaliland in loo kordhiyo aan qoraa ahaan soo jeedinayo waxa ka mid ah.
- Magacaabista guddiyada doorashooyinka qaranka,waajibkan oo markii hore 2 xubnod mooyaane,inta kale ay axsaabta tartanka ku jirta iyo m/weynaha tartamaya laftiisa ay soo magacaabayeen.
- Tirtiridda Natiijooyinka doorashooyinka haddii la isku khilaafo iyo magacaabista gudiyada doorashooyinka gobolada Somaliland
- Sargoynta mushahaarooyinka madaxweynaha ,xubnaha golayaasha qaran iyo madaxda maxkamadda sare iyo xeer ilaalinta guud
- Ka badbaadinta burbur ku yimaado waaxaha qaranka ee Kala duwan
Gaar ahaan gacan ku qabashada talada dalka haddii ay yimaadaan khilaafaad khatar ah oo siyaasadeed ama sharciyeedba.kuwaasoo curyaamin kara habsami usocodkii howlaha qarankan.
- golaha guurtidu wuxuu yeelanayaa awood sharciyeed oo uu kaga dalban karo, iscasilaad marka ay shaqsiyaadka xilalka sarsare ee qaran haya ku kacaan hagardaamooyin siyaasadeed ama ay ku kacaan arrin ceeb ku ah milgaha iyo sharafta qaran,ama arrin fool xumo ah oo lidi ku ah waajib kudayashadii wanaagsanayd ee madaxda qaranku lahaayeen ee kudayashada ahaa ( model) ama sharafta la higsanayay ahaa
- iscasilis ka dalabkaas golaha Guurtida shaqsiga ka dhega adayga, waxa xilka xayuubin toosa ku samayn doono golaha Guurtida oo keliya, kadibna wuxuu mutaysanayaa xadhig muddo ah.
Muddo u Kordhinbta Doorashada M/tooyada iyo Wakiilada
Xornimada waddankasta waxa gaf iyo dhantaalnaan gobanimo ku ah,inay go,aan ka gaadhista amuuraha dalkooda cido kale kaalin ku yeeshaan,haddii ay taasi timaado,dalkaasi xornmo ma haysto, waana waddan la gumaysto.sidaas waxa sheegaya, qawaaniita caalamiga ah iyo axdiga jemciyada qaramada midoobayba.
Wax ka bedelka qodobada dastuurka jamhuuriyadda Somaliland,waxay meesha ka saaraysaa,cabsikasta oo qaran burbur ah oo dadweynuhu ka welwelayeen iyo cabsikasta oo soo ifbaxa keligii taliye,qaranka sida xool uu leeyahay u maamula ,waxa kale oo ay meesha ka saaraysaa,inay siyaasadaha qarankeena iyo barnaamijyada axsaabta dalkeena ay waddamo kale talo ku yeeshaan,sida wakhtigan ay habdoorashooyinka dalkeena ay shisheeyhu talada ugu leeyihiin.taasoo cawaaqib xumo inoo keeni doonto.
Hadaba kadib markii aan qoraa ahaan arkay. inay shisheeyihii cadowga u ahaa qarankan Somaliland,ay si toosa u farageliyeen nidaamkii doorashooyin ee hore ee axsaabta Somaliland.iyaga maamulistii doorashadaas,maalgelintii doorashadaas, weliba u yeedhintii madaxdii axsaabta mudadii qabsoomidda doorashadii madaxtooyada ee dastuuriga ahayd, ay shisheeyihii aan qarankan aqoonsanayn axsaabtii qaranku u ogaalaatay, dowlado shisheeyana ay awood weyn ku yeeshaan,oo ay aad u faragelin taban ku sameeyeen doorashooyinkii ugu dambeeyay ee somaliland ka dhacay..taasina ay hagardaamo siyaasadeed,muran dhinaca natiijooyinkii doorashada ahaa iyo khalkhal shirciyadeed oo qaran burbur keeni kara ay dhalin gaadheen diwaangelinihii 2008.2009kii iyo doorashadii 2010kiiba.i.
Sababahaas badan darraadood
Hadaba waxa uu qoraagu aaminsan yahay,
1) inay doorashooyinka dalka Somaliland ka madax banaanaadaan gacan shisheeye iyo deeqbixiyayaashii ay Interpeace wakiilka ka ahayd,maxaayeelay inaynu ku dhacno,muramo siyaasadeed iyo khilaafaad ka dhasha natiijooyinka doorashooyinka oo halkaasna ay ka abuurmaan hadimooyin qarankani ku burburo ayuu baquhu yahay,
2) waxaan qabaa in aanay bilaha xagaaga ah ee Kulul sida Juun,Juulaay,Ogosto iyo Sebtember aanay ku haboonayn xilli dorashooyin guud la qabto,maxaayeelay dalka Somaliland goboladiisa xeebaha oo dhan dadweynuhu way ka guuraan,oo waa xilligii xagaaga loo yaqaanay,ee ay xaraaradu ama kulaylku uu gaadhi jirtay darajada 45 (degree centigrade).sababtaas awgeedna ay dadweynuhu ka xagaa bixi jireen xeebaha gubanka.
3) Waxa uu qoragau qabaa,in doorashooyinka madaxweynaha iyo golaha wakiilada lagasoo hor mariyo Juun ama ugu yaraan 4 bilood dib looga riixo,oo gaadhsiiya ilaa bilaha Nofember ama Disenber 2016ka,si ay dadweynhii xeebaha deganaa ay uga wada qaybgalaan.
(function(d, s, id) {
var js, fjs = d.getElementsByTagName(s)[0];
if (d.getElementById(id)) return;
js = d.createElement(s); js.id = id;
js.src = "//connect.facebook.net/en_US/all.js#xfbml=1";
fjs.parentNode.insertBefore(js, fjs);
}(document, "script", "facebook-jssdk"));
Weblinks:
Web link Exchange
Websites Friends
SONNA http://sonna.net
HALGANKA http://halganka.net
SOMALI-NEWS http://somali-news.com
GAMESINDEX http://gamesindex.co.uk
BINH http://binh.biz
SOMALIINDEX http://somaliindex.co.uk
Qurandownload http://qurandownload.org
AZVOX http://azvox.net
AZVOX http://azvox.com
Webdesigncompany24 http://Webdesigncompany24.com
Webdesign36 http://Webdesign36.com
Webdesiger-nin http://webdesigner-in.co.ukhttp://binh.bizhttp://clouda.co.ukhttp://cmscasts.comhttp://coloindex.nethttp://drupaltraining.bizhttp://games-trailers.co.ukhttp://gamesindex.co.ukhttp://halganka.comhttp://holiday-to.euhttp://holidays-to.comhttp://homesgb.co.ukhttp://internfinder.co.ukhttp://jobslog.co.ukhttp://newsindex.co.ukhttp://quraan.euhttp://qurandownload.orghttp://resor.co.ukhttp://serverburst.co.ukhttp://serverburst.nethttp://shopislam.orghttp://somali-music.nethttp://somali-news.comhttp://somaliindex.co.ukhttp://somaliindex.comhttp://somaliindex.nethttp://somaliindex.co.uk