Ra'iisul Wasaaraha Soomaaliya, Xasan Cali Kheyre ayaa maanta ku baaqay in gargaar degdeg ah lagu caawiyo Soomaaliya si ay u hirgaliso dib-u-habeyn ku dhisan, iyada oo la tixgelinayo in dib-u-noqoshada Soomaaliya ee marxaladda caalamku ay ahayd mid aan la hurin.
Khamiis oo ka hadlayey kulan gaar ah "Iskaashiga Nabadgelyada: Focus on Somalia", Khaire ayaa yiri: "Dowladnimada Soomaaliya iyo doonisteeda siyaasadeed si ay u gaarsiiyaan ballanqaadyadeeda dadka Soomaaliyeed waa ka shakisan yahay. Laakiin waxaan sidoo kale ognahay in hirgelinta guulaha dib-u-habeyn iyo qorshe horumarineed oo ay ku jirto horumarinta amniga, mashaariicda kaabayaasha, dhismaha hay'adaha, iyo dib u soo kabashada dhaqaalaha, waxay u baahan tahay khayraad. "
"Soomaaliya waxba ma qaban karto. Ma ahan khayraadka xadidan iyo deynta dhaxaltooyada ah oo qiyaastii lix bilyan oo doolar ah, "ayuu yiri, isaga oo hoosta ka xariiqay in dardargelinta deynta degdegga ah iyo dib-u-xoojinta hay'adaha maaliyadeed ee caalamiga ah si ay u helaan maalgelinta isla markiiba ay muhiim u tahay horumarinta.
"Xukuumaddaydu waxay mar hore ku hawlan tahay hay'adahaan waxayna ku dadaaleysaa sidii ay u dabooli lahayd shuruudaha loo qoondeeyay si ay u abaabulaan xiriirka iyo hagaajinta maamulka maaliyadeed," ayuu yiri, isaga oo sheegay in kalsooni uu ku qabo in dadaalka socda uu si guul ah u soo gabagabeyn doono.
In la xoojiyo waaxyaha gaarka ah ee Soomaaliya ee doorka ay ka qaadato helitaanka dalka, ayuu yiri:
"Iyadoo ay jirto caqabado badan, haddana waaxda gaarka ah ee Soomaaliya ayaa sii waday in ay bixiso adeegyo muhiim ah oo ku saabsan badbaadada iyo dib u soo kabashada dadka Soomaaliyeed," ayuu yiri, isaga oo tilmaamay in xawaaladaha ay yihiin ilaha muhiimka ah ee maalgashiga kaas oo ugu baaqay iskaashigooda wax ku oolka ah ee dawladda iyo ganacsiga.
Xaqiijinta bangiga adduunku wuxuu ku qeexayaa in kororka Soomaaliya uu sii korayo boqolkiiba 5 sannadka 2015 iyo 6 boqolkiiba sannadka 2016, wuxuu ku nuuxnuuxsaday baahida degdegga ah ee sahaminta qaybaha kale ee aan la xakameynin ee Soomaaliya.
"Biyaha Soomaaliya waxay hoy u yihiin qaar ka mid ah dhulalka ugu badan ee kalluumeysiga ee Afrika iyo qaar ka mid ah kaydka kalluunka ee adduunka ah oo la daboolay ayaa ku jira biyaha dheeraadka ah ee 3,330 km ee xeebaha dalka," ayuu yiri, isaga oo sheegay in khayraadka kale ee wax soo saarka ah ay ka mid yihiin 8.5 milyan hektar oo dhul beereed la beero iyo in ka badan 50 milyan oo xoolo ah marka lagu daro macdanta aan la wehelin.
"Haddii si khaas ah loo isticmaalo dhammaan khayraadkaas la isku daro waxay Soomaaliya u suurtagelin doontaa helitaanka ammaanka cunno, abuurista shaqooyin, kor u qaadista dakhliga dawladda, iyo inuu gacan ka geysto ganacsiga caalamiga ah," ayuu yiri.
"Waxaan samaynay bartilmaameedka lagu yareynayo fakhriga iyada oo la adeegsanayo hirgalinta siyaasadaha lagama maarmaanka u ah iyo qaab-dhismeedka habboon ee sharciyeynta iyo bay'ad awood u leh maalgashiga," ayuu yiri.
"Soomaaliya waxay diyaar u tahay in ay dib uqaato kaalinteedii taariikhiga ahayd ee Gateway iyo Xarunta Ganacsi ee Afrika iyada oo u maraysa Waddada Badweynta Hindiya iyo Waddooyinka Badda," ayuu yiri.
Waxa uu hoosta ka xariiqay in inkastoo dunidu ay ku jirtay da 'aan hubin, xasillooni darro iyo jilicsanaan, waxaa sidoo kale jiray fursado aan xad lahayn oo ay ugu wacan tahay tiknoolojiyada soo jiidashada, casriyeynta aan hore loo arag, iyo horumarinta sayniska.
"Waa arrin qarsoodi ah oo bini-aadannimo ah oo garaacday rajada, waxaanan rajeyneynaa in aan wadaagno wax badan oo nagu filan oo wax ka qabta caqabadaha aynu wajahayo si aan u dhisno adduun wanaagsan oo mustaqbalka mustaqbalka," ayuu yiri.
Wuxuu yiri: "Soomaaliya waxay soo bandhigaysaa khatarta dhabta ah ee khatarta iyo fursadaha iyo inkasta oo ay sii xumaatay, ay weli tahay tusaale nololeed oo ku aaddan bini'aadamka, adkeysi aan xadidnayn iyo rajo aan lahayn."
"Inkastoo dhallinyaro badan," ayuu hadalkiisa sii raaciyay, "Soomaaliya waxay noqon kartaa fursad wayn oo tartan ah haddii ay suurogal ka dhigayso xaaladaha, oo ay ka mid yihiin siyaasadaha horumarka ah si aad ah loogu wajaho inay keenaan isbeddel dhaqaale," iyada oo la raacayo in adeegyo tayo leh oo ay ka mid yihiin fursadaha waxbarasho iyo hab-nololeedku, wax ka qabashada jaahwareerka iyo qorista shabakadaha dambiyada iyo argagixisada.
Waxa uu tilmaamay in dawladdu ay ku dadaalaysay sidii ay u gaari lahayd amniga waarta, iyo isbedel siyaasadeed iyo dastuuri ah.
Wafdi uu hogaaminayo wafdi ka socda Waddanka Soomaaliya markii ugu horreysay ee Wafdiga Caalamiga ah ee Dhaqaalaha Adduunka (WEF2018) ee kuyaala Davos, ayaa Ra'iisul Wasaaruhu yeeshay kulamo dhowr ah oo wada-jir ah oo lala yeeshay madaxda sare ee hay'adaha caalamiga ah iyo madaxda caalamka.
Kuwa ka mid ah kuwa uu la kulmay waxaa ka mid ahaa Christine Lagarde, IMF Managing Director, madaxda sare ee IMF, Kristalina Georgieva, Madaxa Agaasimaha Baanka Adduunka, Akinwumi Ayodeji Adesin, Madaxweynaha Bangiga Horumarinta Afrika, WEF Madaxwayne Borge Brende iyo sidoo kale hogaamiyayaasha adduunka sida Norway Ra'iisul Wasaaraha Ernest Solberg, Raiisul Wasaaraha Ruushka, Wasiirka Warshadaha iyo Tamarta Arkady Dvorkovich, Raiisul Wasaare Qadaafi iyo Wasiirka Arrimaha Dibedda Sheikh Mohammad bin Abdulrahman Al Thani, iyo hogaamiyeyaasha kale.
Somali Prime Minister Hassan Ali Khaire today called for an accelerated debt relief to help Somalia to implement its ambitious reforms, noting that Somalia's return to the global stage was inevitable.
Talking today at a special session "Partnership for Peace: Focus on Somalia", Khaire said: "Somali government's commitment and political will to deliver its promises to the Somali people is undoubted. But we are also aware that successful implementation of our ambitious reforms and development agenda including improving security, infrastructure projects, institutional building, and economic recovery, requires resources."
"Somalia cannot do it alone. Not with the limited resources and the inherited and over-burdened debt of about six billion dollars," he said, underlining that accelerated debt relief and re-engagement with international financial institutions to access immediate funding were critical for development.
"My government is already engaged with these institutions and is striving hard to meet the set benchmarks to normalize relations and improve financial management," he said, noting his confidence that the ongoing efforts will be concluded successfully.
Praising Somalia's private sector for its role in the survival of the country, he said:"Despite considerable challenges, Somalia's private sector has continued to provide critical services in the survival and recovery of the Somali people," he said, pointing out the remittances as key investment resource that called for effective public-private partnership.
Citing World Bank estimates showing that Somali GDP growing by 5 percent in 2015 and 6 percent in 2016, he emphasized the urgent need to explore Somalia's other untapped sectors.
"Somalia's waters are home to some of the richest fishing ground in Africa and some of the only fish stocks in the world that are underfished are in the deep waters of the country's 3,330 km coastline," he said, noting other productive resources included 8.5 million hectares of arable agricultural land and more than 50 million livestock in addition to untapped minerals.
"If properly utilized all these resources combined will enable Somalia to attain food security, create jobs, increase government revenue, and contribute international trade," he said.
"We made our target to reduce poverty by adopting and implementing the necessary policies and the necessary regulatory frameworks and enabling environment for investment," he said.
"Somalia is ready to resume its historical role as the Gateway and Business Centre of Africa through the Indian Ocean and Red Sea corridor," he said.He underlined that although the world was in an age of uncertainty, instability and fragility, there were also limitless opportunities due to cutting edge technology, unprecedented innovation, and scientific breakthroughs.
"It is this human ingenuity that beats the despair and gives us hope that together we are more resourceful and can address the challenges we face to shape a better world for future generations," he said.
He said: "Somalia presents a precise intersection of risks and opportunities and despite its turbulent past, remains a living example of human ingenuity, unlimited resilience and unceasing hope."
"With a youthful population," he continued," Somalia can be at great competitive edge if enabling conditions, including progressive policies is aggressively pursued to bring about economic transformation," underling that providing quality services including education and livelihood opportunities, will contribute significantly to addressing disillusionment and recruitment into criminal and terrorist networks.He pointed out that the government made strides in achieving sustainable security, and political and constitutional transformations.
Leading a Somali delegation for the first time to the World Economic Forum (WEF2018) in Davos, the Prime Minister had several bilateral meetings with executives of international institutions and world leaders.
Among those he met included Christine Lagarde, IMF Managing Director,executives of the IMF, Kristalina Georgieva, Chief Executive Oficer of the World Bank, Akinwumi Ayodeji Adesin, President of African Development Bank, WEF President Borge Brende as well as world leaders such as Norwegian Prime Minister Erna Solberg, Russian Deputy Prime Minister, Minister for industry and energy Arkady Dvorkovich, Qatari Depuy Prime Minister & Foreign Minister Sheikh Mohammad bin Abdulrahman Al-Thani, and other leaders.
-- DHAMMAAD ---
Share this:
Related
storvideo: